Immuniteit tegen corona (SARS-CoV-2) bepalen.
De uitbraak van SARS-CoV-2 en de impact ervan op de wereldbevolking toont de vitale belang van testprocedures die de voortgang van infecties kunnen weerspiegelen. Een volledige beschouwing van de patient dat alle pilaren van het immuun systeem in beschouwing neemt is essentieel om te status van de patient te bepalen om gerichte therapieën te initiëren en om de mogelijke verworven immuniteit te kunnen begrijpen.
Afhankelijk van de leeftijd en comorbiditeit geeft het coronavirus bij de meeste patiënten weinig tot milde klachten. In sommige gevallen veroorzaakt de infectie ernstige klinische progressie die tot de dood kan leiden. Daarnaast zijn er patiënten die chronische klachten kunnen overhouden aan een corona infectie.
Diagnose
RT-PCR-tests (realtime polymerasekettingreactie) met gebruik makende van een wattenstaafje(of de “lavage”-keeltest) worden gebruikt om: een acute infectie bevestigen.
Het tweede type test dat wereldwijd werd geïntroduceerd was het testen van antilichamen, met behulp van detectie van de humorale (verworven) arm van het immuunsysteem. Dit kan gedaan worden met de sneltest welke de IgG en IgM status laat zien. Hierna volgde de serologische ELISA test, dit zowel de IgG als de IgA status aantoont, maar ook de hoeveelheid aan antistoffen in het bloed aangeeft.
Onderzoeken in de loop van de afgelopen maanden laten zien dat antistoffen niet altijd detecteerbaar zijn, zelfs wanneer de persoon duidelijk is blootgesteld/geïnfecteerd.
Cellulaire immuniteit
De andere arm van het immuunsysteem – de aangeboren of cellulaire respons – wordt nu erkend als zeer belangrijk in dit nieuwe virus. Het is de eerste verdedigingslinie van het lichaam. Het cellulaire immuunsysteem, en vooral de T-cellen, regelen de sterkte van de immuunrespons door: het vrijgeven van cytokinen om de respons te verhogen of te onderdrukken, afhankelijk van de virale lading. De detectie van reactieve T-cellen (effectorcellen) tegen een pathogeen duiden op contact en dus op een acute of eerdere infectie, ongeacht of er antilichamen zijn geproduceerd. Interessant genoeg lijkt het erop dat in veel gevallen T-cellen reacties tegen SARS-CoV kunnen over een langere periode worden gedetecteerd dan anti lichaam titers.
De EliSpot-assay (Enzyme-linked Immuno-Spot Assay) kan T-celreacties detecteren op het niveau van individuele cellen, en karakteriseren zo de individuele immuunrespons van individuen die zijn blootgesteld
aan het virus. De cytokine-afgifte van T-cellen gestimuleerd met specifieke coronavirus antigenen zorgt voor een gedifferentieerd beeld van de immuunrespons om de ontwikkeling van ziekteprogressie te laten zien en
mogelijke immuniteit na infectie.
De CoV-iSpot detecteert de IFN-γ– en IL-2-reacties van pathogeen specifieke geactiveerde T-cellen tegen SARS-CoV-2 (SARS-CoV-2 peptidemix) en coronaviridae in het algemeen (PAN-Coronapeptidemix). De SARS-CoV-2-peptidemix bevat alleen zeer specifieke sequenties van de immunodominante epitopen van SARS-CoV-2.
Om onderscheidt te maken van andere coronavirussen is er tweede peptidemix met specifieke sequenties van geconserveerde regio’s binnen de familie van coronaviridae (PAN-Corona Peptide Mix) opgenomen in de CoV-iSpot. Dubbele bepaling in het testsysteem is absoluut noodzakelijk om de test zo nauwkeurig mogelijk te laten zijn.
De detectie van reactieve T-cellen (effectorcellen) tegen een ziekteverwekker zoals SARS-CoV-2 geeft aan dat er een acute/vroegere infectie plaats vind, ongeacht of er antistoffen zijn geproduceerd.
Interferon Gamma (IFN-γ) is een pro-inflammatoire cytokine dat voornamelijk wordt geproduceerd door geactiveerde T-cellen en NK-cellen. Afgifte van IFN-γ door effectorcellen duidt op een TH1-dominant (cellulair) immuun reactie. Indien er tijdens deze test IFN-γ produceren effectorcellen worden gedetecteerd zonder Interleukine 2, dan suggereert dit een acute/vroege immuunrespons in verband met een SARS-CoV-2-infectie.
Interleukine 2 reguleert de activiteiten van T-lymfocyten. Het bevordert de activering en uitbreiding van T-cellen en de differentiatie van CD8+ T-cellen in het geheugen cellen. De detectie van IL-2 of de gelijktijdige detectie van IFN-γ en IL-2 duiden op de aanwezigheid van geheugencellen als indicatie van een in het verleden doorgemaakte SARS-CoV-2 infectie met cellulaire immuniteit.
klinisch belang
De humorale (verworven) en cellulaire (aangeboren) immuunresponsen zijn fundamenteel verschillend. De cellulaire immuunrespons is T-cel afhankelijk. T-cellen zijn onderverdeeld in verschillende subpopulaties (bijv. Th1 en Th2), die afhankelijk van hun functie verschillende cytokinen afgeven. Sommige van deze cytokinen triggeren de humorale immuun reactie.
De T-cellen staan dus aan het begin van de verworven afweermechanismen. Om überhaupt antistoffen te creëren is het dus essentieel dat de T-cellen betrokken zijn. Effector T-cellen zijn direct geactiveerde en gedifferentieerde T-cellen met pro-inflammatoire eigenschappen. Zij worden geproduceerd uit naïeve T-cellen nadat ze gestimuleerd zijn na een natuurlijke infectie of vaccinatie.
Na differentiatie prolifereren ze tot pathogeenspecifieke T-celklonen, die gevonden kunnen worden als effector- en geheugen-T-cellen in het bloed. Regulerende T-cellen onderdrukken de immuunrespons.
Net als effector-T-cellen worden ze gevormd door differentiatie van naïeve T-cellen. Een balans tussen geactiveerd effector T-cellen en regulerende T-cellen is cruciaal voor een effectieve en beschermende immuun systeem.
Kruisimmuniteit
Daarnaast kan er sprake zijn van kruisimmuniteit. Kruisimmuniteit wordt ook wel gedeeltelijke, basis- of basisimmuniteit genoemd. Deze vorm van immuniteit houdt in dat de T-cellen van het immuunsysteem ‘kruisreactief’ reageren op SARS-CoV-2. “Kruisreactief” betekent hier dat je SARS-CoV-2 herkent vanwege de gelijkenis met andere virussen (reeds bekend bij het immuunsysteem) en de kennis overdraagt op het nieuwe virus. Het kan dus zijn, dat het lichaam op een eerdere doorgemaakte virus, T-cellen ontwikkeld die ook een effect hebben op het huidige CoV SARS 2 virus.
Bovendien is er T-cel-kruisreactiviteit van HCoV en SARS-CoV2 gemeld, die kan beschermen tegen ernstige COVID-19-ziekte. Reactieve CD4 T-cellen tegen SARS-CoV-2 waren aanwezig bij ongeveer een derde van de proefpersonen zonder een bewezen SARS-CoV-2-infectie. Bij zieken werd T-celreactiviteit tegen het spike-eiwit en tegen andere SARS-CoV-2-eiwitten gevonden, wat correleerde met de detectie van neutraliserende of nucleocapside-antilichamen. T-cellen werden ook gevonden bij geïnfecteerde mensen die geen antilichaamtiters (dus geen antistoffen) hadden en asymptomatisch waren.
Tot slot laten onderzoeken zien (SARS epidemie 2003) dat geactiveerde T-cellen minstens na 17 jaar nog te vinden zijn in het bloed, een significante periode langer dan antistoffen.
Coronareistesten biedt als enige in Nederland verschillende immuniteit test pakketten aan:
- Immuniteit basic pakket: CoV SARS 2 ISpot: SARS-CoV-2 peptidemix.
€159,95
- Immuniteit plus pakket: CoV SARS 2 ISpot PAN-Coronapeptidemix
€189,95
- Immuniteit volledig pakket: CoV SARS 2 ISpot PAN-Coronapeptidemix + ELISA antistoffen
€249,95